Podstawowe założenia Porozumienia bez przemocy

Idea Nonviolent Communication (Porozumienie bez przemocy) została sformułowana przez dr Marshalla Rosenberga, który był uczniem Carla Rogersa, ale przede wszystkim był duchowym uczniem Ghandiego. Rosenberg przetłumaczył pojęcie ahimsa (współczucie, nie robienie krzywdy) i tak narodziła się używana dziś nazwa.

• Wszyscy ludzie mają takie same potrzeby: Potrzeby są uniwersalne, sposoby ich zaspokajania są różne. Uniwersalne ludzkie potrzeby to np. bezpieczeństwo, miłość, akceptacja, rozwój, przynależność, współdziałanie. Konflikty dzieją się na poziomie sposobów zaspokajania tych potrzeb – nazywanych w NVC strategiami. Np. potrzebę odpoczynku możemy realizować leżąc na kanapie i oglądając telewizję, pływając na basenie lub idąc na spacer.

• Wszystkie działania są próbą zaspokojenia potrzeb: Wszyscy ludzie poprzez swoje działania, swoje słowa usiłują zaspokoić swoje potrzeby. Niektóre strategie są bardziej efektywne – w lepszy sposób zaspokajają nasze potrzeby. Rosenberg wprowadził postacie Szakala i Żyrafy na określenie sposobów mówienia. Szakal to tragiczny sposób wyrażenia naszych potrzeb, daje mniejszą szansę na ich zaspokojenie. Żyrafa, która ma najdłuższą szyję i największe serce ze zwierząt lądowych, może zobaczyć więcej i więcej pojąć. Posługując się językiem Żyrafy mamy większe szanse na usłyszenie naszych potrzeb i potrzeb innych oraz na szukanie najlepszych strategii zaspokajania potrzeb. Mogę zobaczyć, że dziecko poprzez agresywne zachowanie wyraża swój lęk i jest to próba zaspokojenia potrzeby bezpieczeństwa. Wtedy moje działania koncentruję na stworzeniu dziecku poczucia bezpieczeństwa.

• Empatia to dar czasu i uwagi: wsłuchując się w drugiego człowieka mamy szansę usłyszeć jego uczucia i potrzeby. Empatia jest czymś innym niż sympatia, akceptacja, próba pomocy. Empatia jest obecnością, energią, kontaktem, stworzeniem przestrzeni na pełną autentyczność, byciem z innym człowiekiem w sposób, jaki mu służy. Niektórzy wolą empatię w formie milczącej obecności, inni wolą parafrazy, odzwierciedlanie, nazywanie uczuć i potrzeb. Jeżeli ktoś jest rozdrażniony Twoim sposobem dawania empatii, może to być znak, że masz inne intencje niż tylko bycie, chcesz np. kogoś „naprawić” albo mu „pomóc”. Agnieszka Pietlicka nazywa to „bullshit detector”, wykrywaczem ściemy (w wolnym tłumaczeniu).

• Uczucia są informacją o zaspokojonych i niezaspokojonych potrzebach: wszystkie uczucia są ważną informacją, nie dzielimy ich na „pozytywne i negatywne” lecz raczej na przyjemne i nieprzyjemne. Uczucia mogą być stymulowane przez zachowanie i słowa innych, lecz inni nie są ich przyczyną. To w jaki sposób interpretujemy działania innych, przez jakie filtry je przepuszczamy, to nasz „teatr mentalny”, sposób w jaki widzimy i rozumiemy świat, to „mapa” która pomaga nam się poruszać i odnajdywać w nim. . Świadomość siebie, przekonań, które nami kierują, uczuć i potrzeb tworzą nasz obszar wewnętrznej wolności, wyboru i decydowania o swoim życiu.

• Wszyscy mamy pragnienie bliskiego empatycznego kontaktu i przyczyniania się do wzbogacania życia innych. Praktykując Porozumienie Bez Przemocy wychodzimy z paradygmatu przymusu i buntu w sferę wolnego wyboru i mamy możliwość doświadczania naszej współczującej natury oraz połączenia wszystkich istot.

• Wszyscy mamy możliwość zmiany: poprzez rozwijanie świadomości dotyczącej tego, co myślimy i w jaki sposób działamy, poprzez pełniejszy kontakt z naszymi uczuciami i potrzebami, mamy możliwość wprowadzania zmiany w naszym życiu i pełniejszej realizacji własnego potencjału.

• Pokój i wojna rodzą się w moim sercu. Ghandi mówił o przemocy na poziomie myśli, mowy i działań. Łatwiej wyeliminować przemoc z zachowania niż z myśli, jednak to tam, w sercu przemoc ma swoje źródło.